Детский журнал "Байр"

Стихи Давида Кугультинова на калмыцком языке

Апрель сарин алтрсн сәәхн тег!
Айта каңкнсн үнр, аһарин шилиг
Альвлҗ бурһудсн торһан җиңнсн дун!
Соньн күңкл, сидлһни җигтә эрдмәрн,
Солңһтрсн көгҗмин айс олн зүсн
Сувсн-цецгүдин өңгд сиилүлсн болна!

Негт хальмгин седклшң – нарта аһу!
Нигт хаврин ниһүрт багтҗ байсдг
Күн болҗ төрсндән бахтҗ байрлнав!
Кен медхв, цуцгүдт көшсн айсмудыг
Аңхрҗ медсндән күн би болсмби?
Авлта җирһл, өгәәнь болн сәәхнч!

Көглтин Дава
1982

Үннәсн цөкрсн угав… От правды я не отрекался
Көглтин Дава

Шүрүтә шахлһна үндсиг
Шүлгәрн шалһҗ зөрсндән —
Мөңкрсн нер олҗ,
Мөңгәр байҗсн угав,
Түүнәс үлү,
талдан, —
Туурсн күңклмүдин күсл —
Мөрә шүлгәрн оллав,
Мөңк хөвтә боллав.

Харалын цуста шовуна
Хар җивр сахлын
Сталинә догшн уурин
Сүүдр хальмгиг дәврхд,
Хальмг болҗ төрсндән
Хәәрлт уга засгла,
Көгшн баһ уга,
Көөркс, харһсн цагла,
«Хәәмнь» гихнь цөн.
«Хальмг» гихнь олн,
Көөгдәд, көрәд, өөгдәд,
Күндәр түңшсн кемлә, —

Билгән дуудҗ, шүлгән
Бадглад, уульҗ бичләв,
Берәд, залус, көгшдт
Белгләд, уйдн умшлав.
Көгшн баһ уга
Кишгтә төрскн теегүрн
Хальмгуд удлго таңһчарн
Хәрү менд ирхиг
Әәлдҗ, седкл саатулҗ,
Әмтнд иткүлҗ келләв,
Ленинә нарн унтршгог
Лавлҗ олнд зарллав,
«Нарн унтршго!» — гиҗ
Насарн андһар тәвләв!
Халун седкләс үүдсн
Ханлтын цевр нульмс
Хальмг улсин нүднәс
Халхарнь цальгрсиг үзләв.

Шүрүтә шахлһна үндсиг
Шүлгәрн шалһҗ зөрсндән —
Мөңкрсн нер олҗ,
Мөңгәр байҗсн угав.

Тер шүлгүдәсн көлтә
Түүрмин әәмшгтә бәрәнд,
Зүүдн болсн Төрскән
Зүркәрн харснаннь хөөн,

Делкәд байр төгәҗ
Делсәд,
модд,
шовудт
Дуулҗ , нар белглсн
Диилврин алдр өдр
Түүрмин терзин төмр
Терм зууньрҗ мерләв!
Харулч камерүр, әәлһхәр,
Хаснас кемтрсн тоосхин
Кемтркә мет
шүднәсм
Күүрәд, кемтркә унсинь
Оньһлго, менрч
ниргсн
Орчлңгин байр үзләв.

Шүрүтә шахлһна үндсиг
Шүлгәрн шалһҗ зөрсндән —
Мөңкрсн нер олҗ,
Мөңгәр байҗсн угав.
Тер шүлгүдәсн көлтә
Теркә, шинкән бүчрлсн
Арм баһ наснаннь
Арвн дүүвр җилән
Ар далан көвәд
Аралҗн сөртә суңһугин
Һурвн эрәдин ца,
Һундлын икиг үзҗ,
Хол Төрскән санҗ,
Харһнҗ көлдәд давуллав.
Тиигдг болвчн
би
Тер күчр цаг, —
Һаслңта зовлңгас сүрдҗ,
Гергд уульҗ,
залусасн,
Заячан хараҗ,
үрдүднь
Зеткрлә харһсн эцкнрәсн,
Зөргтәд тоолгдҗасн зәрм
Залус, сүүлән хавчҗ,
Арат эс болвчн
Арсан халчлҗ чичрәд,
Бийиннь арһ хәәҗ,
Буульмҗта цевр үннәсн
Бүгдәрн, тер кемлә,
Буру хандсн цагла, —
Би
эврәннь үннәсн
Буру хандсн угав!
Хасг, бурятын нерәр
Хальмган сольсн угав,
Цаас орулҗ, үүрмүдән
Цааҗла харһулсн угав!

Яһдг болв чигн,
Яарсн яхллһна икиг
Үздг болв чигн,
Үүлин күндлә харһҗ,
Үкдг болв чигн,
-Үннәсн цөкрсн угав!

Негл цадхин төләд
Нерән, ичрән барм,
Зүсм өдмгәс хулдад,
Зүсн иньгән дарм,
Цахснд мах буладг,
Цаг зуурт нойрхдг,
Чинән угаһинь бахлурддг,
Чидлтән көлинь доладг
Берия — бирд — шулмин
Барг нер авсн
Комендантын һарт орвчн,
Көдлмшәрн торад һарсн,
Эгл орсмудын заагас
Эңкр үүрмүдән олсн,
Сиврин киит диилҗ,
Седклән эс сольсн
Хальмгтаһан хамдан би
Харңһу талрхиг күләләв,
Декабристнрин, Пушкинә Әрәсә
Деермчнриг дархиг иткләв,
Эндрк нарна толяг
Эрәд дуудҗ угтлав!
Цецн, цевр өдгәг,
Цагин лавта селгәг,
Цань уга күңкл
ЦК ирүлхиг иткләв!
Хөв манур көтлх
Хөрдгч, тууҗ герлтксн,
Хәәртә съезд болхиг
Хальмг зүркәрн иткләв!
Тегәд чигн эндр
Теңгр чилгр цагла,
Алдр Ленинә нарн
Алтрҗ мандлҗах кемлә,
Таңһчдан, түрү цаглань,
Таңсг үгән күргсндән,
Зүркни шүлгүдән зарлх
Зөв зовлңгарн авсндан
Байрлҗ, дотран амрнав,
Бахтҗ, хөвдән ханнав!

Көглтин Дава